کتاب مهارتهای زندگی برای جوانان 

ده قانون سالم و شاد و با هدف زیستن جوانان

• نویسنده : جی مک گراو
• مترجم : توراندخت تمدن

لینک دانلود: کتاب مهارت‌های زندگی برای جوانان

    عنصرالمعالی که از شاهزادگان خاندان زیاری در قرن پنجم هجری است، این کتاب را برای پسرش گیلانشاه نوشته تا تجربیات و دانسته های خویش را در موضوعات گوناگون مورد نیاز به وی منتقل نماید.

    از چهل و چهار باب قابوس نامه یازده باب با عبارت« بدان ای پسر» آغاز شده است. داستان ها و حکایت هایی که در قابوس نامه به کار رفته اند، بسیار ساده و معمولا به صورت کوتاه بیان شده است که نویسنده ابتدا پندی می دهد که معمولا برگرفته از قرآن و حدیث و آموزه های دینی و هنجارهای پذیرفته شده در جامعه آن روز است.

    عنصرالمعالی درباره ی مهارت دوست یابی و نگهداری دوستان می گوید: «بدان ای پسر که مردم تا زنده باشند ناگزیر باشد از دوستان، که مرد بی برادر به که بی دوستان. پس اگر اندیشه کنی از کار دوستان نثار داشتن و هدیه فرستادن و مردمی کردن، زیرا که هر که از دوستان بیندیشد دوستان نیز از وی بیندیشند.

    دوست نو همی طلب و دوست کهن را بر جای همی دار، تا همیشه بسیار دوست باشی و گفته اند: دوست نیک گنج بزرگ است. دیگر اندیشه کن از مردمان که با به راه دوستی روند و هم دوست باشند با ایشان و با ایشان نیکویی و سازگاری کن و به هر نیک و بدی با وی متفق باشی تا چون از تو مردمی یابند دوست یکدل تو گردند و بترس از دوستی که دشمن ترا دوست دارد که باشد که دوستی او از دوستی تو بیشتر باشد.»(عنصرالمعالی، 1347 :100)

     و نیز درباره ی استقلال میان دوستان می گوید: «و بر اعتماد دوستان از خود غافل مباش که اگر هزار دوست بود تو را از تو دوست تر کسی نبود.»(همان :102)

    و در باب دهم به اهمّیت برنامه ریزی و اغتنام فرصت می پردازد و می گوید:« خردمندان و بزرگان هرکاری را از آن  خود وقتی دارند، بیست و چهار ساعت شباروزی را برکارهای خویش بخشند میان هرکاری وقتی نهاده و حد و اندازه بدید کرده، تا کارهای ایشان به یکدیگر نیامیزد.» 

نخستین بار آموزش مهارت های زندگی در سال 1979 و با اقدامات دکتر گیلبرت بوتوین آغاز گردید. وی در این سال یک مجموعه آموزش مهارت های زندگی برای دانش آموزان تدوین نمود؛ به دنبال این اقدامات مقدماتی، از سال 1993 به بعد سازمان جهانی بهداشت با هماهنگی یونیسف، برنامه ی آموزش مهارت های زندگی را به عنوان یک طرح جامع پیشگیری اوّلیه و ارتقای سطح بهداشت روانی  کودکان و نوجوانان معرّفی نمود. این برنامه در کشورهای مختلف دنیا تجربه شد و گزارش های امیدبخشی از کارآیی این برنامه منتشر گردید.

    آموزش مهارت های زندگی نخستین بار در ایران زیر نظر سازمان بهزیستی، یونیسف و با همکاری سازمان  جهانی بهداشت به صورت آزمایشی در سال های 1377-1374 در تعدادی از مدارس ابتدایی، راهنمایی و متوسطه به شیوه آموزش های غیر رسمی به اجرا درآمد. این برنامه از سال 1378 به صورت یک درس دو واحدی و اختیاری تحت عنوان مهارت های زندگی وارد برنامه ی درسی دوره ی متوسّطه گردید. همزمان با آموزش و پرورش، ادامه ی مبارزه با موّاد مخدّر نیز با همکاری سازمان بهزیستی، اقدام به انتشار جزوات آموزشی و برگزاری کارگاه های آموزش مهارت زندگی در طی سال های 1380-1385 در برخی شهرها ی ایران کرد.

مهارت های زندگی یعنی توانایی لازم برای رفتار مثبت و سازگارانه که به فرد توان رویارویی مؤثر با چالش های زندگی روزانه را می دهد.

سازمان بهداشت جهانی؛ 1994

   انسان، همواره برای بهبود کیفیت زندگی و مقابله با مشکلات پیش روی خود و در نهایت رسیدن به کمال وجودیش که همانا هدف خلقت اوست، ناگزیر از به کار بستن مهارت هایی است تا او را در پیمودن این مسیر یاری کند.

   عارفان مسلمان توانسته اند با گویاترین زبان به تبیین ژرفای وجود آدمی و نیازهای ثابت و متغیّر وی بپردازند. و این نتیجه ی تأثیرپذیری آن ها از اصول و مبانی تربیت دینی است . مولوی در زمره ی عارفان بزرگی است که نیازهای زیست فردی واجتماعی انسان را در قالب حکایات و تمثیل برای ایجاد و استمرار حیاتی سالم و طیّبه گوش زد کرده است.

دکتر محمدصادق فربد، جامعه شناس معتقد است: 

ارتقای مهارت ها، توانایی ها و قابلیت های فردی دانش آموزان از طریق تحکم و فرمانبرداری امکان پذیر نیست، 

بلکه تنها از طریق ارتباط تعاملی است که مهارت ها تقویت می شود. 

روی دیگر ارتباطات تعاملی میان معلمان و دانش آموزان در محتوا و برنامه کتب درسی نمایان می شود.

سال گذشته در یکی از روزهای زیبای پاییزی، تعدادی از مربیان و دبیران مدرسه مان، به همراه تیمی از اتش نشانان سازمان آتش نشانی ساری، به مدرسه آمدند و به بهانه برگزاری مانور زلزله، آموزش های ویژه و کاملی را به دانش آموزان کلاس ما و دیگر کلاس ها در ارتباط با نحوه رفتار در زمان زلزله ارائه نمودند. 

مدارس ما از نظر آموزش مهارتهای اساسی زندگی،اجتماعی و تخصصی، وضعیت مطلوبی ندارند.در حال حاضر کمترین توجه و تمرکز مدارس بر آموزش مهارت است. دانش آموزی که در سن ۶ یا ۷  سالگی وارد پیش دبستانی و مدرسه  می شود. بعد از شش سال دوره ی ابتدایی و دو دوره ی سه ساله متوسط، باید از نظر یادگیری مهارتهای زندگی -اجتماعی و حتی مهارتهای تخصصی در حد مطلوب و قابل قبولی باشد. اما متاسفانه فارغ التحصیلان دبیرستانی ما با کمترین مهارتهای مورد نیاز با انباشتی از اطلاعات بدرد نخور مدرسه را تمام می کنند . گروهی وارد دانشگاههای مختلف می شوند و مابقی نیز به سمت بازار کار می روند. مدارس ما مدارس دانش محور هستند نه مهارت محور!  

ای عاشقــان ای عاشقـان پیمانه را گم کرده ام

درکنج ویران مــــانده ام ، خمخــــانه را گم کرده ام

هم در پی بالائیــــان ، هم من اسیــر خاکیان
هم در پی همخــــانه ام ،هم خــانه را گم کرده ام